همه چیز درباره امنیت اطلاعات ، امنیت شبکه ، هک و تست نفوذ قانونمند

این توزیع از سیستم عامل لینوکس بر پایه و اساس هسته اصلی لینوکس یا همان Linux Kernel پایه گذاری شده است و یک محصول مستقل به حساب می آید. این توزیع از لینوکس توسط کارشناسان و برنامه نویس های آلمانی طراحی و تولید شده است. openSUSE از معماری های i586 ، x86 و x64 پشتیبانی می کند و همچنین از محیط های دسکتاپ Blackbox ، GNOME ، KDE ، IceWM ، LXDE ، Openbox ، WMaker و Xfce نیز پشتیبانی می کند.

پروژه openSUSE یک برنامه کاملا اجتماعی و Community Based بود که امروزه توسط شرکت Novell پشتیبانی می شود. هدف اصلی از ارائه کردن نسخه openSUSE لینوکس این بود که یک سیستم عامل همه منظوره ایجاد شود که بتوان از آن در همه جا استفاده کرد و بتوان استفاده از آن را در همه جا ترویج داد ، برنامه پروژه openSUSE باعث دسترسی آزاد ، رایگان و ساده به openSUSE می شود ، از openSUSE به عنوان یک توزیع بسیار کامل و جامع از لینوکس یاد می شود.

اهداف اصلی پروژه openSUSE

پروژه openSUSE سه هدف اصلی را دنبال می کرد : هدف اول : معرفی کردن openSUSE به عنوان ساده ترین توزیع لینوکس برای هر کسی که بتواند آن را دانلود ، نصب و استفاده کند ، هدف دوم : معرفی و شیوع دادن هر چه بیشتر openSUSE به عنوان یک لینوکس Open Source و Collaborative و تلاش جهت رسیدن به نقطه ای که openSUSE تبدیل به پرکاربردترین توزیع لینوکس در دنیا شود که هم در دسکتاپ ها و هم در سرورها بیشترین استفاده را داشته باشد ، هدف سوم : مهیج سازی openSUSE و ساده سازی برنامه نویسی و توسعه این سیستم عامل و فرآیند های Packaging نرم افزارهای آن برای تبدیل کردن openSUSE به یک انتخاب مناسب برای برنامه نویسان و توسعه دهندگان نرم افزار سراسر دنیا ، در واقع هدف اصلی تیم توزیع کننده openSUSE تبدیل شدن به توزیع شماره یک لینوکس در دنیا بود.

پروژه openSUSE یک GNU/Linux تحت لیسانس GPL است. توزیع های مختلف openSUSE و همچنین اجزای مختلف این سیستم عامل توسط یک Community بزرگ از کاربران و کارشناسان پروژه openSUSE پشتیبانی می شوند که توسط یکی از بزرگترین شرکت های تولید کننده نرم افزارهای Open Source آلمانی به نام SUSE توسعه و نگهداری می شود. لینوکس openSUSE جایگزین یک محصول قدیمی تر به نام SUSE Linux Professional شد.

همانند اکثر لینوکس های Open Source که دارای Community می باشند ، openSUSE هم برای خودش دارای یک پرتال اینترنتی برای همکاری کردن همگان در پروژه openSUSE راه اندازی کرد که مستندات لازم برای استفاده از این سیستم عامل ، طراحی ها و توضیحات در خصوص این سیستم عامل و اجزای ان و تقریبا همه چیز در خصوص openSUSE در این Community مطرح می شد ، Mailing List قوی و همچنین استفاده از کانال های Internet Relay Chat باعث محبوب شدن هر چه بیشتر این سیستم عامل می شود که در نهایت باعث شده است امروزه openSUSE یکی از بهترین رابطهای wiki را در خود داشته باشد.

اگر بخواهیم قابلیت های این سیستم عامل را بصورت خلاصه بگوییم می توانیم از با ثبات بودن ، سادگی کارکرد و بروز رسانی نرم افزارها ، انعطاف پذیری بالا اشاره کنیم که براحتی این امکان را به ما مید هد که در سرویس هایی مثل ایمیل و یا وب سرور از این سیستم عامل استفاده کنیم ، البته از عیب هایی که اکثرا از این سیستم عامل گرفته می شود می توان به کارایی کمتر و سرعت کمتر به نسب سایر توزیع های معروف اشاره کرد.

YaST در سیستم عامل openSUSE

یکی از نقاط قوت سیستم عامل لینوکس توزیع openSUSE را می توان برنامه ای به نام YaST دانست. YaST شامل برنامه هایی برای نصب ، مدیریت و تقریبا همه کارهایی است که بصورت روزمره و گرافیکی می توانید بر روی سرور انجام دهید، می شود. برای مثال شما می توانید با استفاده از YaST پارتیشن بندی هارد دیسک ، تنظیمات سیستمی ، مدیریت بسته های RPM ، بروز رسانی سیستم عامل و نرم افزارها ، تنظیمات شبکه و فایروال ، مدیریت کاربران و گروه ها و بسیاری از کارهای دیگر را نیز انجام دهید و حتی نیازی نیست برای انجام این کارها قطعه ای کد بنویسید و یا از Shell استفاده کنید. ساختار YaST بصورت ماژولار است و به همین دلیل همه روزه ماژول هایی به این نرم افزار اضافه می شوند که برای مثال می توانیم از پشتیبانی از Bluetooth در ماژول های جدید آن اشاره کنیم.

توزیع های مختلف openSUSE

توزیع openSUSE را می توان به گفته وب سایت Distowatch.com یکی از پنج توزیع برتر لینوکس در جهان دانست. openSUSE براحتی و بصورت رایگان بعد از معرفی شدن نسخه های جدید در اختیار عموم قرار می گیرد و همگان می توانند از آن استفاده کنند ، اما بد نیست بدانید که روش های مختلف و البته نسخه های مختلفی از openSUSE توسط شرکت SUSE معرفی می شوند که بر حسب معماری x86 یا x86-x64 متفاوت هستند ، در این قسمت می خواهیم به نسخه ها یا Edition های مختلف لینوکس openSUSE اشاره کنیم :

1. openSUSE Download Edition : شما با مراجعه به صفحه وب سایت openSUSE و قسمت downloads می توانید این نسخه از سیستم عامل را براحتی در قالب یک فایل ISO دانلود کنید. این نسخه را می توانید به شکل یک لینوکس Live-CD دارای دسکتاپ KDE4 یا GNOME نیز تهیه کنید و بر روی هارد دیسک خود نصب کنید اما طبیعتا نسخه کامل سیستم عامل openSUSE خیلی بیشتر از اینها ظرفیت دارد . نسخه کامل تر این سیستم عامل معمولا دارای 5 عدد DVD می باشد که همه آنها اکثرا بسته های نرم افزاری اضافه شده به سیستم عامل هستند. البته معمولا شما می توانید بصورت دلخواه نیز CD یا DVD های خود را دانلود کنید ، حتی در این سیستم عامل یک CD برای نرم افزارها و زبان هایی که کمتر مورد استفاده قرار می گیرند نیز طراحی شده است،توجه کنید که در زمان دانلود و استفاده از این نسخه از سیستم عامل هیچگونه کمک فنی و همچنین هیچگونه مستند و راهنمای پرینت شده به شما ارائه داده نخواهد شد.
2. openSUSE Retail Edition یا openSUSE Box : کاربران از وب سایت www.opensourcepress.de قادر خواهند بود که یک نسخه آلمانی از سیستم عامل openSUSE را سفارش دهند ، به این نوع درخواست که مختص کاربران آلمانی می باشد و برای هیچ جای دیگری قابل استفاده نیست openSUSE Box می گویند ، در این Box راهنمای استفاده از محصولات و مستندات مربوطه بصورت پرینت شده در اختیار کاربران قرار می گیرد، توجه کنید که حتی نسخه انگلیسی برای openSUSE Box وجود ندارد.
3. openSUSE FTP : یکی از امکانات جالبی که در خصوص openSUSE وجود دارد این است که یک فایل ISO با حجم کم از این سیستم عامل وجود دارد که در یک FTP سرور قرار گرفته است و شما می توانید سیستم عامل خودتان را براحتی از طریق FTP سرور بصورت مستقیم نصب کنید که در اصطلاح Network Install هم به این روش گفته می شود. دو نوع سرویس FTP برای اینکار وجود دارد که اولین نوع آن برای بسته های Open Source طراحی شده است که OSS نام دارد و دومین نوع آن برای بسته های غیر Open Source طراحی شده است که Non-OSS نام دارد.در واقع نسخه openSUSE FTP برای تکمیل کردن نسخه های Retail و Download معرفی شده است.
4. openSUSE Factory : هر چند دوست ندارم مایکروسافت را با لینوکس مقایسه کنم اما بد نیست به مقاله من در خصوص مراحل معرفی نسخه های مختلف محصولات مایکروسافت در انجمن تخصصی فناوری اطلاعات ایران مراجعه کنید، در این مطلب متوجه می شوید که هر محصولی قبل از اینکه به نسخه قابل اعتماد و معتبر برای استفاده تبدیل شود باید یک سری مراحل آزمایش را طی کند. در openSUSE هم همین مراحل وجود دارند ، نسخه openSUSE Factory که آن را می توانیم با نسخه RC یا Released Candidate محصولات مایکروسافت مقایسه کنیم یک نسخه در دست توسعه و برنامه نویسی است که برنامه نویسان openSUSE در حال کار کردن و توسعه آن هستند و مرتب در حال تهیه Snapshot های مختلف از این نسخه از سیستم عامل هستند تا اینکه در نهایت تبدیل به نسخه با ثبات و Stable شود. این نسخه منبعی برای ایجاد کردن بسته های با ثبات OpenSUSE Tumbleweed است که نسخه تقریبا قابل اعتماد openSUSE است. به این نکته توجه کنید که اسم Factory مختص محصولات openSUSE است و در محصولات دیگر از این اسم استفاده نمی شود.
5. openSUSE Tumbleweed : به محض اینکه بسته نرم افزاری در نسخه openSUSE Factory بصورت Stable در بیاید بر حسب روش کاری که تولید نرم افزار در شرکت SUSE دارد ( Rolling Release ) ، نسخه های Stable به عنوان نسخه Tumbleweed به بازار معرفی می شوند.

openSUSE بدون شک یکی از توزیع های بسیار کامل لینوکس امروزی می باشد و همانطور که گفتیم همیشه در طبقه بندی 5 لینوکس برتر دنیا قرار گرفته است ، یکی از مهمترین ارکانی که برنامه نویسان openSUSE بر روی آن تمرکز می کنند بحث امنیت این سیستم عامل است ، تقریبا هیچ چیزی در این سیستم عامل بدون هماهنگی و اطلاع رسانی به کاربر سیستم نمی تواند انجام شود و این یعنی امنیت در اولویت کاری قرار گرفته است. علاوه بر این openSUSE جزو معدود توزیع های لینوکس می باشد که شما در زمان سفارش دادن آن می توانید بسته های نرم افزاری خود را تک تک انتخاب کنید و بسته سفارشی خود را از این سیستم عامل تهیه کنید. امیدوارم مورد توجه شما قرار گرفته باشد ، خوشحال می شویم از تجربیات و دانش شما در خصوص این سیستم عامل در ادامه استفاده کنیم.

امیدوارم مورد توجه شما قرار گرفته باشد، در صورت یادگیری و علاقه بیشتر بعد از یادگیری لینوکس در سطح Linux Essentials آماده ورود به دوره آموزشی LPIC 1 خواهید شد. LPI یا بنیاد حرفه ای لینوکس ( با اسم انیستیتو لینوکس کانادا هم شناخته می شود ) این دوره را به دو قسمت یا دو کد دوره LPIC 1 با کد 101 و LPIC 1 با کد 102 تقسیم بندی کرده است . برای اینکه شما گواهینامه بین المللی لینوکس LPIC 1 را بصورت کامل دریافت کنید بایستی هر دو دوره را بصورت کامل یاد بگیرید. مدرک بین المللی الپیک یک ( LPIC 1 ) یکی از محبوب ترین دوره های آموزشی لینوکس در دنیا به حساب می آیند که بر اساس سرفصل های منظم و مرتب ، استانداردهای بین المللی ، بدون وابستگی به یک توزیع خاص از سیستم عامل لینوکس ، برای افرادی طراحی شده است که می خواهند در مسیر یادگیری لینوکس به سطح بالاتری دست پیدا کنند.

دوره آموزشی LPIC 2 | الپیک دو در واقع سطح متوسط یادگیری لینوکس در دنیا محسوب می شود. شما برای اینکه بتوانید وارد دوره آموزشی LPIC 2 یا سطح متوسط آموزش لینوکس شوید قطعا باید با مقدمات کار کردن با سیستم عامل لینوکس در سطح LPIC 1 آشنایی داشته باشید. در واقع اگر شما در دوره آموزشی LPIC 1 ساختار سیستم عامل لینوکس را به خوبی درک کرده باشید و مدیریت مقدماتی لینوکس را یاد گرفته باشید ، آماده ورود به دوره آموزشی LPIC 2 خواهید بود.

لینوکس Red Hat Enterprise جزو معدود لینوکس هایی است که از قوانین GNU که قبلا در انجمن تخصصی فناوری اطلاعات ایران در موردش صحبت کردیم چندان تابعیت نمی کند. در واقع توزیع Red Hat Enterprise بر پایه و اساس لینوکس Fedora بوده است و ساخت کشور ایالات متحده آمریکا است ، معماری که این سیستم عامل بر پایه و اساس ان ساخته شده است و آنها را پشتیبانی می کند از i386 ، ia64 ،PowerPC ، s390 ، s390x ، x86 و x64 پشتیبانی می کند.

دسکتاپ هایی که در لینوکس Red Hat Enterprise پشتیبانی می شود KDE و GNOME هستند و این سیستم عامل هم می توانید به عنوان سرور هم به عنوان دسکتاپ مورد استفاده قرار بگیرد. Red Hat Enterprise Linux که بصورت خلاصه RHEL هم گفته می شود جزو معدود توزیع های لینوکس است که توسط یک شرکت خاص طراحی و توسعه داده شده است و بصورت ویژه برای مباحث تجاری مورد استفاده قرار می گیرد ، شرکت Red Hat مالک و سازنده RHEL است.

تقریبا تمامی آموزش ها و پشتیبانی که از RHEL انجام می شود توسط یک سری دوره آموزشی که ساخته شرکت Red Hat است به نام سری اموزشی Red Hat Certification انجام می شود. Red Hat مثل سایر توزیع های لینوکس رایگان نیست و شما برای استفاده از Red Hat Enterprise بایستی آن را از شرکت خریداری کنید اما بر اساس قانون Open Source کدهای نوشته شده در این سیستم عامل نیز بصورت رایگان قابل دسترس می باشند و بعضا توزیع های دیگری از لینوکس وجود دارند که از همین سورس و اعمال تغییرات بر روی آن توزیع جدیدی ارائه می کنند.

به یک نکته توجه کنید که ما لینوکسی در حال حاضر به نام Red Hat نداریم و محصول Red Hat از سال 2004 دیگر تولید نشده است ، لینوکسی که امروزه شما به عنوان Red Hat می شناسید با هسته لینوکس Red Hat ای که در ابتدا وجود داشت کاملا متفاوت است و ما آن را به عنوان Red Hat Enterprise می شناسیم. نسخه های اولیه ای که از سیستم عامل لینوکس Red Hat معرفی شدند به عنوان Red Hat Commercial Linux معروف بودند ، شرکت Red Hat اولین محصول لینوکس خود را در سال 1994 معرفی کرد.

Red Hat اولین توزیع از لینوکس بود که از ساختار RPM Package Manager برای قالب بندی نرم افزارهای خود استفاده کرد و به مرور زمان همین ساختار به توزیع های دیگر لینوکس هم سرایت کرد و امروزه توزیع هایی مثل Mandriva و Yellow Dog از این نوع Package Manager استفاده می کنند. بعد از متوقف شدن تولید لینوکس Red Hat در سال 2004 شرکت Red Hat یک توزیع دیگر از لینوکس را به دنیا معرفی کرد که قبلا در انجمن تخصصی فناوری اطلاعات ایران در خصوص این نسخه مفضل توضیح داده ایم و این محصول چیزی جز لینوکس Fedora نبود ، Fedora بر خلاف Red Hat یک لینوکس رایگان بود و همگان می توانستند از آن براحتی استفاده کنند به ویژه کاربران خانگی که توانایی خرید Red Hat را نداشتند ، از آن به بعد و با معرفی شدن Fedora ، شرکت Red Hat شروع به ایجاد کردن محصول جدید Red Hat خود بر پایه و اساس لینوکس Fedora کرد که اسم ان Red Hat Enterprise بود.

اولین نسخه ای که از توزیع لینوکس Red Hat Enterprise وارد بازار شد به عنوان Red Hat Linux Advanced Server معرفی شد. در سال 2003 شرکت Red Hat یک نامگذاری مجدد روی محصول تولیدی خود گذاشت و اسم Red Hat Linux Advanced Server را به Red Hat Enterprise Linux AS تغییر داد و دو نسخه مختلف به نامهای Red Hat Enterprise Linux ES و Red Hat Linux Enterprise WS را نیز معرفی کرد. شرکت Red Hat برای حفظ علامت تجاری خود ، قوانین سفت و سختی در خصوص توزیع رایگان محصول خود یعنی RHEL اعمال کرد اما همچنان قوانین اصلی ماهیت Open Source را رعایت کرد و سورس کد RHEL را در اختیار همگان بصورت رایگان قرار داد.

نسخه های متعددی از توزیع های لینوکس از سورس کدهای RHEL استفاده کردند و توزیع های شرکتی و قابل اعتماد خوبی همچون CentOS و Scientific Linux را بصورت کاملا رایگان معرفی کردند ، حتی نسخه های تجاری نیز به بازار معرفی شدند که کاملا با Red Hat Enterprise تطابق داشتند و کاربردهای کلان سازمانی به ویژه در حوزه پایگاه داده داشتند که مهمترین توزیعی که در این حوزه می توانیم نام ببرسیم Oracle Linux است که به تجربه می توان گفت خود خود RHEL است که برای استفاده از پایگاه داده ای مثل Oracle طراحی شده است.

جالب اینجاست بدانید که نسخه های آکادمیک و دسکتاپ لینوکس Red Hat Enterprise نیز وجود دارند که برای همین منظور خریداری و استفاده می شوند. این نسخه ها برای استفاده مدارس ، دانشگاه ها و دانشجویان کاربرد دارد و قیمت آنها به نسب قیمت سایر نسخه های RHEL ارزانتر است ، این نسخه ها نیز مانند نسخه Enterprise اصلی از پشتیبانی کامل شرکت سازنده برخوردارند. نسخه های ES از Red Hat Enterprise مخفف Entry-Level Server است که برای شروع کار با این سیستم عامل مناسب است ، نسخه AS برای سرویس های پیشرفته یا Advanced Server استفاده می شوند و در نهایت نسخه WS برای استفاده در Workstation ها کاربرد دارند.

اگر شما به یک نسخه با ثبات و قابل اعتماد ، دارای پشتیبانی و دارای مدرک بین المللی لینوکس نیاز دارید که بعضا در برخی از سازمان ها مورد نیاز است می توانید از RHEL استفاده کنید. امروزه RHEL از بهترین و پر استفاده ترین لینوکس ها برای سرورها و پردازش های سنگین به حساب می آید اما فراموش نکنید که این شرکت بصورت رسمی کشور عزیزمان ایران را تحریم کرده است و شما نمی توانید از Repository های آنلاین این شرکت استفاده کنید. در مقاله آموزش لینوکس در خصوص اینکه ماهیت سیستم عامل لینوکس چیست و چه تاریخچه ای دارد صحبت کرده ایم.

امیدوارم مورد توجه شما قرار گرفته باشد، در صورت یادگیری و علاقه بیشتر بعد از یادگیری لینوکس در سطح Linux Essentials آماده ورود به دوره آموزشی LPIC 1 خواهید شد. LPI یا بنیاد حرفه ای لینوکس ( با اسم انیستیتو لینوکس کانادا هم شناخته می شود ) این دوره را به دو قسمت یا دو کد دوره LPIC 1 با کد 101 و LPIC 1 با کد 102 تقسیم بندی کرده است . برای اینکه شما گواهینامه بین المللی لینوکس LPIC 1 را بصورت کامل دریافت کنید بایستی هر دو دوره را بصورت کامل یاد بگیرید. مدرک بین المللی الپیک یک ( LPIC 1 ) یکی از محبوب ترین دوره های آموزشی لینوکس در دنیا به حساب می آیند که بر اساس سرفصل های منظم و مرتب ، استانداردهای بین المللی ، بدون وابستگی به یک توزیع خاص از سیستم عامل لینوکس ، برای افرادی طراحی شده است که می خواهند در مسیر یادگیری لینوکس به سطح بالاتری دست پیدا کنند.

دوره آموزشی LPIC 2 | الپیک دو در واقع سطح متوسط یادگیری لینوکس در دنیا محسوب می شود. شما برای اینکه بتوانید وارد دوره آموزشی LPIC 2 یا سطح متوسط آموزش لینوکس شوید قطعا باید با مقدمات کار کردن با سیستم عامل لینوکس در سطح LPIC 1 آشنایی داشته باشید. در واقع اگر شما در دوره آموزشی LPIC 1 ساختار سیستم عامل لینوکس را به خوبی درک کرده باشید و مدیریت مقدماتی لینوکس را یاد گرفته باشید ، آماده ورود به دوره آموزشی LPIC 2 خواهید بود.

استفاده گرفتن از راهنماهای لینوکس یکی از معمول ترین روشهای پیدا کردن نحوه استفاده درست از دستورات در لینوکس است. در واقع همه دستورات لینوکس برای خودشان یک راهنمای استفاده جداگانه و مختص خودشان دارند . هر چند که همچنان بهترین روش پیدا کردن کمک و راهنمایی در لینوکس استفاده از جستجو در گوگل است .

اما ما در این مقاله می خواهیم به روشهای مختلف استفاده از فایل های راهنما در لینوکس و دستورات مرتبط با آنها اشاره کنیم. در این مقاله من ، محمد نصیری ، کارشناس امنیت سایبری و متخصص لینوکس به شما به ساده ترین شکل ممکن ، نحوه استفاده از این دستورات را به همراه مثال آموزش می دهم پس تا انتها با من باشید.

چرا به گرفتن کمک و راهنما در لینوکس نیاز داریم؟

لینوکس و کار کردن با دستورات آن بسیار فرار است. شما هر چقدر هم که حرفه ای باشید نمی توانید ادعا کنید که همه سویچ ها و آپشن های دستورات را به همراه کاربرد و مثال های مختلف آن بلد هستید. به همین دلیل در کنار هر دستور و برای درک بهتر نحوه استفاده از آن ، فایل های راهنما یا Manual و روشهای متنوعی برای یادگیری دستورات وجود دارد که بدون نیاز به داشتن اینترنت و بصورت آفلاین هم قابل استفاده هستند. حتی حرفه ای ها هم باید بتوانند از این دستورات و فایل های راهنما به درستی استفاده کنند و این هیچ ربطی به حرفه ای بودن یا نبودن ندارد. برخی اوقات ممکن است شما هیچ دسترسی به اینترنت برای جستجو نداشته باشید.پس با آموزش لینوکس همراه ما باشید.

نکته بسیار مهم : راهنمایی و Manual ها ممکن است در توزیع های مختلف لینوکس متفاوت باشند

استفاده از دستور whatis

ساده ترین و البته اولین دستوری که شما برای گرفتن راهنما در لینوکس نیاز دارید دستور whatis است. این دستور در یک خط بصورت خیلی ساده به شما توضیح می دهد که کاربرد این دستور چیست. دستور whatis دارای یک بانک یا دیتابیس اطلاعاتی نیست و اطلاعات خودش را از SECTION 1 فایل Manual یا راهنمای لینوکس دریافت می کند که بعدا به آن اشاره خواهیم کرد. برای مثال دستور زیر به شما می گوید کار دستور whatis چیست :

unity@tosinso-suse:~> whatis whatis
whatis (1)           - display one-line manual page descriptions

اگر دستورهای whatis و یا apropos در لینوکس کار نکردند ، یکی از روشها استفاده از دستور makewhatis با سویچ u برای به روز رسانی دیتابیس whatis است.

استفاده از دستور whereis

دستور whereis در لینوکس همانطور که از اسمش هم پیداست ، محل قرارگیری فایل اجرایی دستور مورد نظر را نمایش می دهد و در عین حال اگر فایل سورس کد ، فایل های manual یا راهنما هم برای آن دستور وجود داشته باشد ، آنها را نیز نشان می دهد. برای مثال در زیر ما دستور whereis را برای دستور ping استفاده کرده ایم :

unity@tosinso-suse:~> whereis ping
ping: /usr/bin/ping /bin/ping /usr/share/man/man8/ping.8.gz

استفاده از دستور apropos

دستور apropos در لینوکس برای جستجو کردن در فایل های راهنما یا Manual ها است. خروجی دستور apropos ممکن است بسته به دستوری که شما می خواهید از آن خروجی بگیرید کوتاه یا زیاد باشد. دستور apropos به شما هر فایل manual ای که چیزی در مورد دستور مورد نظر شما در آن وجود داشته باشد را برای شما لیست می کند. برای مثال برای دستور ping برای شما هر فایل manual ای که در کل سیستم چیزی در مورد ping در آن آمده باشد را لیست می کند.

همانطور که در خروجی apropos ping مشاهده می کنید ، هر فایل Manual ای که در آن اسمی از ping آورده شود برای شما لیست می شود. نکته مهم در خصوص خروجی دستور apropos این است که بصورت پیشفرض هر چیزی که شامل متن دستور ما باشد را نمایش می دهد. برای مثال اگر شما apropos ping را بزنید هر Manual ای که در آن کلمه ping باشد را نمایش می دهد. مثلا در خروجی دستور بالا همانطور که مشاهده می کنید کلمه mapping که هیچ ارتباطی به دستور ping ندارد هم در خروجی نمایش داده شده است.

استفاده از دستور man

دستور اصلی استفاده از راهنماهای دستورات لینوکس قطعا man است. دستور man مخفف manual یا ترجمه آن راهنمای دستور است. این دستور از یک بانک اطلاعاتی که برنامه نویس دستور مورد نظر آن را تکمیل کرده است اطلاعات مربوط به راهنمای دستورات را در قالب مشخصی می خواند و به شما نمایش می دهد. اطلاعاتی که در خروجی دستور man نمایش داده می شود بسیار مفصل و کامل است و تقریبا هر چیزی که برنامه نویس آن محصول نیاز داشته تا مخاطب از برنامه بدانید در آن وارد شده است. قالب نمایش اطلاعات در فایل های manual به این شکل طبقه بندی می شوند :

• NAME
• SYNOPSE
• DESCRIPTION
• OPTIONS
• EXIT STATUS
• RETURN VALUES
• ERRORS
• FILES
• VERSIONS
• EXAMPLES
• AUTHORS
• SEE ALSO

برنامه نویسی که می خواهد یک فایل manual ایجاد کند باید این ترتیب و این قالب نگارش را برای manual خود رعایت کند. در ادامه مثال هایی برای دستور man را برای شما آورده ایم :

tosinso-suse:~ #man ls
tosinso-suse:~ #man –k ( apropos )
tosinso-suse:~ #man –k ping 
tosinso-suse:~ #man echo
tosinso-suse:~ #man ping

به غیر از دستور man –k ping که معادل دستور apropos ping است ، سایر دستوراتی که در بالا گفتیم برای شما فایل Manual دستور مورد نظر را باز می کنند تا از داخل آن بتوانید دستور مورد نظر را با مثال یاد بگیرید. اما فایل های man دارای یک قالب برای درک بهتر نحوه نگارش دستورات هستند که در در خصوص آنها صحبت می کنیم :

• متن برجسته : دقیقا به همین شکل باید وارد شود
• متن کج شده یا ایتالیک : با یک آرگومان باید جایگزین شود
• حروف داخل براکت [-abc] : آرگومان ها بصورت انتخابی هستند ( Optional )
• استفاده از پایپ بین آرگومان ها یا مثلا –a|-b : نمی توانند در کنار هم استفاده شوند

ستفاده از دستور info

با توجه به اینکه مکانیزم کاری دستور man و قالبی که دارد برای سیستم عامل unix قدیمی است و خیلی از محدودیت هایی که این روزها مستندات ندارند را دارد ، یک سیستم جدید مشاهده و مدیریت مستندات راهنمای نرم افزارها به نام صفحات اطلاعات یا info page به دستورات لینوکس اضافه شد.

در واقع دستور info خلاها و مشکلاتی که در دستور man بود را پوشش داده است. از مهمترین تفاوت های man و info می توان به امکان استفاده از Hyperlink در راهنما و همچنین استفاده از Node ها برای بالا و پایین رفتن در راهنماها نام برد. فایل های info در قالب Node ها و Level ها طبقه بندی و سازمان دهی می شوند و بسیار برای خواندن مرتب و منظم هستند.

چیزی شبیه به EBook هایی که میخوانیم.برخی از دستورات لینوکس فاقد صفحات Manual هستند و یا صفحات ناقصی دارند. دستور info که مشخصا مخفف دستور information یا اطلاعات است اطلاعات به مراتب تر و تمیزتری به نسبت دستور man در اختیار شما قرار می دهد. به جای صفحات man یا در کنار انها صفحات مستندات یا Documents هم وجود دارند.

دستور info خروجی اطلاعات مستندات را به شکلی روان و ساده با قابلیت لینک سازی بین صفحات به شما ارائه می دهد. دستور info در واقع قالب نمایشی خاص خودش را دارد و به سادگی در نمایش اطلاعات معروف است. این دستور محبوبیت دستور man را ندارد اما از نظر من بسیار جذابتر از man است.

توجه کنید که در بسیاری اوقات ممکن است خروجی دستور info با خروجی دستور man تفاوتی نداشته باشد ، چون فایل منبع یکسان است. اما امکان کلیک کردن بر روی سکشن های مختلف راهنما از جمله تغییراتی است که در قالب خروجی دستور info وجود دارد. نحوه استفاده از دستور info بسیار ساده است. همانند دستور زیر کافیست ابتدا کلمه info و سپس نام دستور مورد نظر را وارد کنید :

unity@tosinso-suse:~> info ping

• use arrow keys move up and down
• select links and go to the bottom of the page
• Press Enter and go to the expert node
• Press U browser up one level
• Browse to Advanced Node
• Press N to next mode
• Press Q to Quit

استفاده از دستور help

یکی از ساده ترین و البته بهترین راهکارهای به دست آوردن اطلاعات در خصوص یک دستور در لینوکس ، استفاده از دستور help یا کمک است. دستور help یک دستور از پیش نصب شده در لینوکس است و نیازی به نصب کردن آن نیست . دستور help براحتی مستندات داخلی دستورات دیگر را جمع می کند و به شکلی ساده نمایش می دهد. این دستور خیلی برای صرفه جویی در زمان عالیست و شما را اکثرا به خواسته خود از راهنمای دستورات ، خیلی سریع می رساند. این دستور سه سویچ یا آپشن جالب دارد که در ادامه عنوان می کنیم :

• help –d = خلاصه توضیحات دستور
• help –m = اطلاعاتی که وجود داره رو تقریبا شبیه خروجی دستور man نشون میده
• help –s = ساختار یا syntax انجام دستور رو می نویسه

tosinso-suse:~ # help –d pwd
tosinso-suse:~ # help –m pwd
tosinso-suse:~ # help –s pwd

توجه کنید که ممکن است برخی دستورات اصلا ماهیت help را نداشته باشند ، برای مثال echo –help قابل اجرا نیست یا در برخی توزیع ها اطلاعاتی در این بخش قرار ندارد.

استفاده از دستور less

دستور less را می توان یک دستور تقریبا قدیمی و تا حدودی منسوخ شده در لینوکس برای استفاده در راهنما استفاده کرد. این دستور این روزها کمتر بصورت مستقیم استفاده می شود و درون دستور man مورد استفاده قرار می گیرد. به زبان ساده تر دستور man از برنامه less برای نمایش دادن محتویات اطلاعات خودش استفاده می کند.

این دستور less است که درون دستور man قرار گرفته است و امکان حرکت کردن شما درون یک فایل مستند و راهنما را می دهد. بد نیست بدانید در قدیم دستوری به نام more وجود داشت که این روزها دیگر چنین چیزی کمتر در توزیع های جدید لینوکس دیده می شود. less جایگزین more شده است با امکانات بیشتر !!! دستور less به شما امکان مشاهده یک صفحه در لحظه را می دهد. به مثال زیر توجه کنید :

tosinso-suse:~ # man less

• ( Space = Next Page )
• ( Up Key = One Line Up )
• ( ESC+V = One Page Up )
• ( SHIFT+G = End of manual page )
• ( G = Start of the manual page )
• ( type /OPTIONS = locate options section )
• ( N = Next Next till the result )
• ( Q = Quit less )

در مثال بالا ما از دستور man استفاده کردیم ولی در واقع این less است که محتویات راهنمای خودش را باز کرده است. یه نکته مهم در استفاده از راهنماهای لینوکس این است که این راهنماها نصب می شوند ، به روز رسانی می شوند و با آپدیت کردن دستگاه و سیستم عامل و ... آنها نیز اپدیت می شوند. معمولا در قالب فایل های فشرده سازی شده در قسمت مستندات لینوکس نگهداری می شوند . یکی دیگر از کاربردهای دستور less این است که این فایل های فشرده را می تواند به شما نمایش بدهد ، کاری که ادیتورهای معمولی قادر به انجام آن نیستند. برای درک بهتر این موضوع مراحل زیر را انجام دهید :

unity@tosinso-ubuntu: cd /usr/share/doc/python
unity@tosinso-ubuntu: cat python-policy-dbk.gz
unity@tosinso-ubuntu: less  python-policy-dbk.gz

دایرکتوری های /usr/doc و /usr/share/doc حاوی مستدات مربوط به هر برنامه هستند که شما با دستورهای ادیتورها نمی توانید محتویات فایلهای zip شده را مشاهده کنید. اما همانطور که در مثال بالا مشاهده کردید ، شما می توانید با استفاده از دستور less محتویات فایل های zip مربوط به راهنماها را نیز باز کنید. امیدوارم این مقاله مورد توجه شما عزیزان قرار گرفته باشد.

وقتی صحبت از آموزش لینوکس می شود ، یکی از سوالاتی که ذهن خیلی از افراد را به خودش مشغول می کند این است که با کدام دوره آموزشی باید یادگیری لینوکس را شروع کنیم؟ نکته اینجاست که با توجه به اینکه سیستم عامل لینوکس یک شرکت پشتیبان مشخص نداشته و در قالب پروژه متن باز ارائه می شود ، عملا نمی توان یک دوره لینوکس را به عنوان دوره قطعی و تضمینی برای یادگیری لینوکس معرفی کرد. از این جهت شرکت ها ، سازمان های مردم نهاد و ... اقدام به طراحی و تدوین دوره های متنوعی در حوزه آموزش لینوکس کرده اند که امروز می خواهیم مهمترین آنها را با هم مرور کنیم تا شما تفاوت بین انواع دوره های لینوکس را متوجه شوید.

دوره آموزشی لینوکس پلاس یا CompTIA Linux+

حتما شرکت کامپتیا را می شناسید. این شرکت بصورت تخصصی بر روی آموزشهای پایه حوزه فناوری اطلاعات فعالیت می کند. دوره های آموزشی مثل : دوره آموزش نتورک پلاس ( CompTIA Network+ ) ، دوره آموزشی سکیوریتی پلاس ( CompTIA Security+ ) ، دوره آموزشی A+ و چند پلاس دیگر از جمله معروف ترین دوره های آموزشی شرکت کامپیتیا با محوریت آموزش شبکه ، آموزش امنیت و کامپیوتر هستند.

دوره آموزشی لینوکس پلاس از جمله دوره هایی است که شرکت کامپتیا برای ورود به دنیای اوپن سورس و لینوکس طراحی و تدوین کرده است. این دوره هم مثل سایر دوره های شرکت کامپتیا در اصطلاح Vendor Less است و وابسته به هیچ توزیع خاصی از لینوکس نیست و این یک مزیت برای دوره لینوکس پلاس به حساب می آید.

اما بد نیست بدانید که لینوکس پلاس خودش تحت لیسانس انیستیتو لینوکس کانادا یا LPI طراحی و تدوین شده است و بسیاری از سرفصل های آن با دوره های LPI شباهت کامل دارد.

لینوکس پلاس دوره چندان محبوبی نیست و از این بابت که مسیر راهی برای ادامه این دوره طراحی نشده است و شما بعد از گذراندن دوره لینوکس پلاس نمی دانید که برای یادگیری تخصصی تر لینوکس وارد چه دوره ای بشوید ، باعث محبوبیت کمتر این دوره لینوکس نسبت به سایر دوره های آموزشی لینوکس شده است و به همین دلیل است که کمتر جایی در دنیا دوره آموزشی لینوکس پلاس برگزار می کند. دوره آموزشی لینوکس پلاس چیزی معادل دوره آموزشی LPIC 1 موسسه LPI کانادا است.برای مطالعه بیشتر و آشنایی بیشتر با در مباحث و مفاهیم به آموزش لینوس و منبع مقاله در این لینک مراجعه کنید.